Thượng Tọa Bộ Theraveda-《KINH VẠN PHÁP TỔNG TRÌ - TAM MẪU ĐỀ》

Tư liệu trích lục: Thượng Tọa Bộ Theraveda
Abhidhammapiṭaka (Tạng A Tỳ Ðàm) dịch là Tạng Vô Tỷ Pháp, là một trong ba Tạng Giáo Lý của Phật Giáo.Tạng A Tỳ Đàm đặc thù hơn tạng Suttanta (Kinh) và Tạng Vinaya (Luật) trên phương diện nghĩa lý, trình bày pháp chơn tướng bản thể, vì ý nghĩa cao siêu nhặt nhiệm, nên có chỗ dịch là Vi Diệu Pháp.
Tạng A Tỳ Đàm có bảy bộ:
1. Dhammasaṅgaṇi (Bộ Pháp Tụ)
2. Vibhaṅga (Bộ Phân Tích)
3. Dhātukathā (Bộ Chất Ngữ)
4. Puggalapaññatti (Bộ Nhơn Chế Ðịnh)
5. Kathāvatthu (Bộ Ngữ Tông)
6. Yamaka (Bộ Song Ðối)
7. Paṭṭhāna (Bộ Vị Trí)
Như vậy bộ Dhammasaṅgaṇi (Pháp Tụ) là bộ khởi đầu; qui tụ những mẫu đề chính yếu (mātikā) của Tạng Pháp Vi Diệu. Bộ Pháp Tụ được cho là do Ðức Thế Tôn thuyết trọn mười hai ngày, trong thời gian ba tháng an cư kết hạ tại cung trời Ðao Lợi (đây cũng là thời gian đức Như Lai nói về Bổn hoài và Hành động của bồ tát Địa Tạng theo tinh thần Phật giáo Phát Triển) gồm có 1300 pháp uẩn, 987 đoạn, 4 chương:
1. Cittupādakaṇḍaṃ - Chương tâm sanh
2. Rūpakaṇḍaṃ - Chương sắc
3. Nikkhepakaṇḍaṃ - Chương toát yếu
4. Atthuddhārakaṇḍaṃ - Chương trích yếu
Bộ Pháp Tụ, nội dung xoay chuyển quanh ba loại mẫu đề (mātikā) là:
1. Mẫu đề tam: Tikamātikā
2. Mẫu đề nhị: Dukamātika
3. Mẫu đề kinh: Suttantamātikā.
Mẫu đề tam có hai mươi hai định đề, gồm sáu mươi sáu câu, như đề thiện gồm: Các pháp thiện, các pháp bất thiện và các pháp vô ký... Như vậy mỗi đề có ba câu, nên hai mươi hai đề có sáu mươi sáu câu.
Mẫu đề nhị có một trăm đại đề, gồm hai trăm tiểu đề, như đề nhân gồm: Các pháp nhân, Các pháp phi nhân... Như vậy mỗi đại đề có hai tiểu đề, nên một trăm đại đề có hai trăm tiểu đề.
Mẫu đề kinh có bốn mươi hai đầu đề, gồm tám mươi bốn câu. Mẫu đề này, mỗi đề cũng nói lên hai khía cạnh, nhưng không cần đối nhau, chỉ nói từng đôi pháp theo ý nghĩa kinh tạng, như đề phần minh (Vijjkābhāgīduka) có hai câu là: các pháp phần minh (Vijjkābhāgino dhammā) và Các pháp phần vô minh (Avijjābhāgino dhammā)...
Khi nêu lên một đề pháp nào trong mỗi đại tiền đề, Bộ Pháp Tụ đã trình bày chi pháp của đề pháp đó. Ðiểm đặc sắc khác của Bộ Pháp Tụ là định nghĩa làm sáng tỏ tâm, sở hữu tâm, sắc pháp. Ðặc điểm này đã gây hứng thú và lợi ích cho những học giả nghiên cứu.
Về hình thức, Bộ Pháp Tụ dẫn giải theo cách vấn đáp, nghĩa là có một câu hỏi đưa ra thì có một câu giải đáp liền đó. Ðặc điểm này cũng giúp nhiều lợi ích, do có sự nhấn mạnh mỗi vấn đề, nên dễ chú ý, dễ nắm lấy ý nghĩa.
Như vậy bộ Pháp Tụ là một Bộ Luận có giá trị then chốt, là chìa khóa để mở cửa kho tàng vô tỷ, không thể không nắm căn bản Bộ Pháp Tụ này mà nghiên cứu dễ dàng các Bộ luận khác; một cơ sở mà các học giả nghiên cứu TạngVi Diệu Pháp phải đứng trên đó.
Bộ Pháp Tụ cũng cũng có thể là Bộ sách làm cơ sở cho pháp thiền quán, là một cẩm nang cho các hành giả tu tuệ, muốn thấu đáo tinh tường đề mục tu tập như: danh sắc, ngũ uẩn, trạng thái tâm, sở hữu tâm, sắc pháp,...
---trích lục "Lời Tựa" của "TẠNG VI DIỆU - BỘ PHÁP TỤ" dịch giả Trưởng lão thượng Tịnh hạ Sự---
Đường link: https://www.budsas.org/uni/u-vdp1/vdp1-00.htm
Thông điệp và ý nghĩa:
Waiting for the time to pass by me...